Mama na całego

Podobno dzieci dzielą się na takie, które jedzą wszystko i takie, które nie jedzą nic 🙂

Jest to spore uproszczenie, ponieważ nawet tym dzieciom, które zazwyczaj jedzą wszystko zdarzają się okresy grymaszenia. I nawet te dzieci, które zazwyczaj jedzą mało mają swoje ulubione potrawy, do jedzenia których nie trzeba ich specjalnie zachęcać.

Czasem jednak pojawia się problem, który budzi większy niepokój rodziców. Dziecko przejawia swoistą niechęć do jedzenia. Na jego twarzy pojawia się wręcz strach i obrzydzeniem przed nową potrawą. Posiłek w zaciszu domowym staje się pełnym stresu doświadczeniem a wyjście do restauracji albo rodziców na niedzielny obiad pozostaje w sferze marzeń.

Co robić, gdy nasze dziecko cierpi na neofobię żywieniową? Jak ją odróżnić od kaprysów przy jedzeniu? Jak pomóc sobie i dziecku?

Neofobia żywieniowa jest zaburzeniem należącym do zaburzeń sensorycznym awersji pokarmowych i polega na unikaniu jedzenia nowych produktów.  Przyczyny występowania tego zaburzenia są różne, genetyczne, biologiczne (żywienie matki w ciąży),  osobowościowe a także kondycja zdrowotna dziecka – czyli przebyte przez nie choroby (trudności w trawieniu, alergie pokarmowe lub spektrum autyzmu). Na rozwój i nasilenie neofobii żywieniowej znaczący wpływ ma etap rozszerzania diety, który przypada na pierwszy rok życia dziecka, doświadczenia dziecka z pokarmem a także nawyki żywieniowe całej rodziny.

Neofobia żywieniowa występuje u dzieci w wieku 2-5 lat, z czasem rodzic przestaje obserwować objawy, ponieważ dziecko wypracowało sobie strategie radzenia sobie ze swoim zaburzeniem, takie jak na przykład ukrywanie jedzenia i udawanie, że zjadło. Dlatego ważne jest zdiagnozowanie problemu i terapia, w której uczestniczy cała rodzina. Nieleczona neofobia może powodować trudności społeczne (na przykład izolacja i niechęć do wyjścia na przyjęcie urodzinowe lub wycieczkę szkolną) albo emocjonalne  (niechęć do nowości, lęk przed zmianą). Z uwagi na swój “lęk przed jedzeniem” dziecko może być postrzegane jako “niesympatyczne” lub “dziwne”.

Dziecko cierpiące na neofobię żywieniową odmawia spożywania nowych pokarmów i nic nie jest w stanie skłonić go do jedzenia, nawet głód. Dotyczy to wyglądu, smaku, zapachu potraw. Dzieci przejawiają skłonność do jedzenia tylko potraw, które znają, które wyglądają w pewien określony sposób, mają znane im opakowanie, przygotowane są przez rodzica, podane są zgodnie z ich przyzwyczajeniami. Jeśli dziecko lubi gotowanego kurczaka to nie zje go upieczonego z sosem. Jednym z charakterystycznych zachowań dziecka świadczących o tym, że może cierpieć na neofobię jest to, że nie chce ono uczestniczyć w przygotowaniu posiłku, unika kuchni. Neofobia najczęściej dotyczy spożywania mięsa, warzyw i owoców.

Ważnym etapem w rozwoju neofobii żywieniowej jest okres około 2 lat, kiedy dziecko, które jest w trakcie rozszerzania diety a także w pierwszym etapie odkrywania samodzielności chce samo decydować o tym, co je. Zmuszanie, karmienie na siłę, etykietowanie dziecka “Tadek  – niejadek”, “zawstydzanie” może wówczas pogłębić problem.

Co odróżnia neofobię od zwykłego kapryszenia przy stole? 

Przede wszystkim to, że dziecko kapryszące odmawia jedzenia pokarmu, które kiedyś lubiło i chętnie jadło,  dodatkowo nie chce też spożywać produktów, ze względu na ich barwę. W jego jadłospisie jest kilkadziesiąt stałych potraw.  Odmawiając jedzenia dziecko przejawia chęć kontroli i własnego wyboru. Jeśli jest głodne – jest w stanie się przemóc i zjeść coś ze swojego stałego menu. Kapryszenie jest etapem rozwojowym i mija samo, a w wieku nastoletnim nawet nie będziemy pamiętać o problemie.

Dziecko neofobiczne wyraża niechęć do jedzenia nieznanych mu produktów albo takich, które wyglądają na nieznane (jak wspomniany kurczak). Ponadto problem ten można zaobserwować już we wczesnym dzieciństwie. Dziecko przejawia nadwrażliwość na dotyk, zapach, konsystencję, obrzydzenie, panikę lub strach przed jedzeniem czegoś nieznanego,  brak chęci do jedzenia pomimo głodu.  Problem z jedzeniem nie zanikają a nasilają się w późniejszym wieku.

Jak pomóc sobie i dziecku.

1. Warto być cierpliwym. Ze względu na możliwości niedożywienia szykować dziecku te potrawy, które lubi i toleruje. Jednocześnie też zachęcać (nie zmuszać) do próbowania nowych, które codziennie trzeba wystawiać na stół podczas posiłku. Taka ekspozycja może skłonić dziecko do spróbowania nowego smaku po kilkunastu, kilkudziesięciu razach.

2. Dbać o pory posiłków i szykować wspólne posiłki dla całej rodziny z tymi samymi potrawami dla wszystkich.

3. Zwrócić uwagę na to, czy dziecko  podjada między posiłkami. Jeśli dostanie coś co lubi (paluszki, ciasteczka) co zapcha jego żołądek, nie będzie chciało podczas kolacji czy obiadu próbować czegoś nowego.

4. Dbać o wypoczynek. Dziecko zmęczone i bardzo głodne nie będzie mogło należycie skupić się na posiłku.

5. Całkowicie wyeliminować ekrany podczas posiłku.

6. Zachęcać dziecko do przygotowania posiłku. Prace takie pozwolą dziecku zaznajomić się z różnymi produktami, posmakować, podotykać, poczuć, jaką mają konsystencję.

7. W razie konieczności poszukać pomocy specjalisty. 

Czego unikać?

1. Jedzenia w pośpiechu i byle jak. Niech posiłek będzie spokojnym, stałym wydarzeniem.

2. Nie wymuszać, nie zmuszać do jedzenia.

3. Unikać etykietowania – „niejadek”.

4. Nie komentować tego, w jaki sposób dziecko je, jak siedzi przy stole, a także nie komentować tego „znowu nie chcesz jeść”.

5. Nie używać jedzenia, jako nagrody lub kary. Jedzenie nie powinno wiązać się z żadną gratyfikacją.

6. Nie grozić nie krzyczeć i nie załamywać rąk.

7. Nie zawstydzać dziecka i nie porównywać go do innych dzieci, które “ładnie jedzą”.

Przydatne wskazówki znajdziesz również tutaj:

Jak skutecznie ZNIECHĘCIĆ dziecko do jedzenia. 

Jeśli uważasz ten wpis za wartościowy, udostępnij. Będę ogromnie wdzięczna.

Zapraszam  też na mój  Facebook, gdzie bywa wesoło, inspirująco oraz refleksyjnie oraz  Instagram, gdzie bywa całkiem ładnie.