Mama na całego

Wiele się ostatnio mówi i słyszy o tym, że uczniowie w szkołach są przeciążeni. Że ich plany lekcji pękają w szwach a oni sami przesiadują w szkole od rana do późnego popołudnia, niczym dorosły w pracy, po czym wracają do domu i dalej się uczą lub odrabiają lekcje.

Problem ten rzeczywiście istnieje i jest przedmiotem burzliwych dyskusji oraz tematem programów telewizyjnych. 

Chciałam podzielić  się z Wami moimi spostrzeżeniami na ten temat oraz sposobami, dzięki którym możemy pomóc naszym dzieciom w organizowaniu sobie dnia tak, by szkoła i zadania domowe nie zdominowały jego codzienności. 

Uważam, że problem dotyczy nie tylko tego, że w szkołach jest dużo zajęć a niejednokrotnie dzieci / młodzież uczą się rzeczy nieprzydatnych i niepotrzebnych. Problem leży również w tym, że plany lekcji ułożone są w sposób nierównomierny. Wspominałam o tym w moim wystąpieniu w Pytaniu na Śniadanie (klik). Jednego dnia dziecko ma dużo zajęć i w dodatku są to same wiodące przedmioty, takie jak matematyka, polski, angielski, biologia i fizyka. A drugiego jego plan obfituje w podwójne lekcje wu-efu i zajęcia artystyczne typu muzyka i plastyka.

Choć nie mamy znaczącego wpływu na rozkład lekcji oraz na ich ilość to jednak wpływ na to, jak nasze dziecko zorganizuje sobie codzienną naukę zdecydowanie mieć możemy.

W Polsce system nauczania nie sprzyja rozwojowi i kreatywności, ważne jest uczenie się po to, by zaliczyć test, sprawdzian, egzamin. Czasem materiału jest naprawdę dużo i trudno jest wszystkiemu sprostać. Dlatego też, jeśli chcemy, by dziecko wyniosło coś z edukacji musimy mu pomóc i je wspierać.  Nie chodzi o wyręczanie i odrabianie zadań domowych za dziecko, lecz pomoc w planowaniu, organizacji nauki i skupieniu się na tym, co ważne oraz na tym, do czego dziecko ma istotne predyspozycje. Warto pamiętać, by skończona szkoła nie była straconym czasem i przyniosła wymierne efekty w postaci wiedzy a nie tylko samego świadectwa.  

Zapewnienie dzieciom pomocy w planowaniu dnia i organizacji nauki to nasza – rodzicielka rola. Nie wystarczy rzucić “idź się uczyć” i zajmować się swoimi sprawami, którymi często są obowiązki domowe albo dalsza praca. Warto usiąść razem z nim, razem tworzyć plany dnia, tygodnia, przyjrzeć się temu co jest dla niego istotne, jak chce spędzać czas (np. rozwijać pasje, spotykać się z kolegami, koleżankami, bawić się, grać na komputerze), jak idzie mu nauka i czy ma z czymś problem, nad którym się trzeba bardziej pochylić. 

Jednym z elementów ułatwiających proces planowania i nauki jest to, by nauczyć dziecko systematyczności od najmłodszych klas. Dobrze jest wprowadzić nawyk – odrabiam lekcje / uczę się zaraz po szkole. W przypadku pierwszych klas szkoły podstawowej, kiedy dzieci mają niewiele zajęć i kończą w miarę szybko (z wyjątkiem tych, które czekają na rodziców na świetlicy)  jest to nawyk, który sprawdza się bardzo dobrze i znacznie ułatwia codzienne życie. Nie trzeba bowiem zaganiać dziecka do nauki i lekcji i ślęczeć wraz z nim nad nimi późnym wieczorem. Sprawdza się on dlatego, że tak, jak już pisałam dzieci wracają w miarę wcześnie, mają jeszcze energię a przede wszystkim odrobienie zadania domowego w tych klasach trwa kilkanaście minut, góra pół godziny. Nie jest też specjalnie trudne i nie wymaga wielu poszukiwań. Odbębnienie tego między zupą i drugim daniem to najlepsze rozwiązanie.

W starszych klasach odrabianie lekcji czy też zasiadanie do nauki zaraz po szkole sprawdza się trochę mniej, dlatego też trzeba poszukać bardziej optymalnego rozwiązania. Przygotowanie do sprawdzianu wymaga czasu. Ponadto odrabianie zadania domowego w wyższych  klasach to nie tylko napisanie paru zdań w zeszycie czy obliczenie kilku matematycznych zadań. Często są to większe lub mniejsze projekty, których nie da się zrobić od ręki, lecz wymagają większego przygotowania, na przykład poszukiwań różnych wiadomości lub zorganizowanie sobie materiałów. Bywa też tak, że zadanie jest trudne i uczeń po prostu nie potrafi  go zrobić. Wpływ na to, jak długo zajmie wykonanie zadania jest też zależne od tego, jak bardzo uczniowi zależy na jego wykonaniu. Czy chce je zrobić wybitnie, dobrze, wystarczająco, czy może byle jak.

Jeśli zależy nam na tym, by nasze dziecko miało odrobione lekcje, w miarę przyzwoicie, nauczyło się na lekcję wymaganego materiału, pomogło też w obowiązkach domowych ale miało też czas na odpoczynek i rozrywkę warto z nim popracować  i wyposażyć je w umiejętność planowania, czyli pokazać mu, w jaki sposób może organizować sobie codzienne zajęcia, żeby zdążyć ze wszystkim na czas i jednocześnie się nie przeciążyć.

Dobrze sprawdza się plan w oparciu o priorytety. Istotne jest mianowicie nie to kiedy dana czynność zostanie zrobiona, ale jaka to jest czynność. Polega to na tym, że dziecko ustala sobie listę trzech (lub więcej) najważniejszych rzeczy do zrobienia po szkole w danym dniu, do określonej godziny, która jest na tyle wczesna, że nie padanie na biurko podczas zadania. Każdy uczeń wyznacza sobie sam owe trzy (lub więcej) rzeczy, naszym zadaniem jest jedynie przypilnować, by wśród nich znalazło się zadanie domowe i nauka. Jeśli chcemy zaangażować nasze dziecko w jakiś obowiązek domowy, to powinniśmy powiedzieć mu o tym i uwzględnić to w planie. Ustalanie listy trzech priorytetów nie oznacza, że w danym dniu zostaną zrobione tylko te rzeczy. Gwarantuję, że zostaje jeszcze mnóstwo czasu na inną aktywność.

Przygotowanie takiego planu nie jest łatwe i w początkowej fazie wymaga częstej weryfikacji. Jeśli coś się nie sprawdza nie można na siłę dostosowywać się do tego, lecz zmienić. Plan ma ułatwiać życie a nie utrudniać. Każdego dnia w tygodniu są inne priorytety i je właśnie należy uwzględniać.

Zaproponowanie dziecku takiego rozwiązania daje szereg korzyści. Przede wszystkim daje mu pewną swobodę i poczucie wpływu na to, co robi. Starsze dzieci, czyli nastolatki nie są już tak podatne na nasze wpływy, jak dzieci w pierwszych latach szkoły podstawowej. Owy czas, zwany okresem buntu to nic innego, jak dążenie do samodzielności. A taki plan pomaga w osiąganiu samodzielności oraz w nabyciu istotnej umiejętności, jaką jest organizowanie sobie pracy, co będzie owocowało w przyszłości, kiedy w jego kalendarzu znajdzie się więcej niż trzy rzeczy do zrobienia. Dla rodzica jest to również korzystne, ponieważ dzięki temu nie musi co chwilę zaganiać swojego dziecka do nauki albo pomocy.

Czy to rozwiązanie jest idealne? Nie wiem. Ale sprawdza się na tyle, że zadania są odrobione na czas a chłopcy mają jeszcze czas na odpoczynek i rozrywkę.

A jak jest u Ciebie? Czy zaganiasz dzieci do nauki?  Czy może same planują sobie, kiedy będą to robić?

Na zakończenie miło mi poinformować, że te wpis znalazł się na stronach międzynarodowego portalu edukacyjnego dla rodziców Twink.pl w blogowym artykule:

Bezstresowy powrót do szkoły we wrześniu: Jak pomóc dzieciom dobrze rozpocząć nowy rok szkolny. [KLIK]

Artykuł ten ma pokazać nauczycielom i rodzicom, jak można zapewnić dzieciom spokojny i bezpieczny powrót do szkoły. Na stronie wydawnictwa dodatkowo można znaleźć bezpłatne kolorowanki relaksacyjne, które pomogą lepiej radzić sobie ze stresem przez cały rok szkolny. Gorąco polecam i zapraszam 🙂

Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak można pomóc dziecku w nauce, zapraszam na mój wpis o mnemotechnikach, czyli alternatywnych sposobach nauki ułatwiających zapamiętywanie – KLIK

Zapraszam  też na mój  Facebook, gdzie bywa wesoło, inspirująco oraz refleksyjnie oraz  Instagram, gdzie bywa całkiem ładnie.

Monika – Mama na całego